Ulgi podatkowe

Zmiany w estońskim CIT

Od 1 stycznia 2021 r. w Polsce obowiązują regulacje w zakresie tzw. estońskiego CIT, czyli ryczałtu od dochodów spółek kapitałowych. To nowoczesny sposób opodatkowania, który promuje inwestycje i minimalizuje formalności przy rozliczeniu podatków. Zmiany które wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2022 r. powodują rozszerzenie możliwości zastosowania tzw. estońskiego CIT oraz złagodzenie warunków zarówno rozpoczęcia stosowania przepisów w tym zakresie, jak i pozwalających na pozostanie w tym systemie. Z dotychczasowej regulacji usuwa się trzy z pięciu warunków stosowania tzw. estońskiego CIT, tzn.:

1. zniesiony zostaje limit przychodowy, który wyłączał z systemu estońskiego większe podmioty, uchylony górny limit przychodów na poziomie 100 000 000 zł, w konsekwencji znika także obowiązek zapłaty domiaru podatku w sytuacji, gdy limit ten zostałby przekroczony,
2. uprawnione do skorzystania z tej formy opodatkowania będą nie tylko spółki z o.o. i SA, ale również, na określonych zasadach, trzy kolejne rodzaje form prawnych: proste spółki akcyjne, spółki komandytowe, spółki komandytowo-akcyjne,
3. zlikwidowany zostaje minimalny wolumen inwestycji, który w okresie spowolnienia gospodarczego był dla firm ważnym czynnikiem ryzyka, warunek ponoszenia takich nakładów w ustawie jednak pozostaje, ale będzie on dobrowolny dla dużych podatników, którzy dzięki ponoszeniu wskazanych nakładów inwestycyjnych będą mogli rozliczyć podatek dochodowy według niższej stawki.

Zmienia się również sposób rozliczenia podatku od zysku netto wypracowanego w okresie opodatkowania estońskim CIT, w przypadku kiedy podatnik dobrowolnie zrezygnuje z tego modelu opodatkowania lub utraci prawo do kontynuacji rozliczeń podatkowych na tych zasadach. W takiej sytuacji podatek pojawi się dopiero w momencie wypłaty zysku netto wypracowanego w okresie rozliczenia na zasadach estońskich. Będzie on opodatkowany według stawki, która obowiązywała podatnika w okresie korzystania z estońskiego CIT. Podatnik ma również możliwość zapłaty podatku na dotychczasowych zasadach, tzn. jednorazowo przy rezygnacji z ryczałtu lub utarty prawa do opodatkowania estońskim CIT. Będzie to jednak możliwość, a nie obowiązek. Podatnik samodzielnie podejmie decyzję, jaki model rozliczenia podatku będzie dla niego bardziej atrakcyjny.

Zmienione zostaną terminy zapłaty podatku od różnic przejściowych między wynikiem podatkowym, a wynikiem rachunkowym. Obecnie podmioty wchodzące w reżim estońskiego CIT są zobowiązane do zapłaty tej różnicy – zwanej także „korektą wstępną” – w terminie złożenia zeznania za rok podatkowy sprzed wejścia w ryczałt. Po wprowadzeniu omawianej zmiany, obowiązek zapłaty tego podatku nastąpi dopiero w ciągu miesiąca po ostatnim roku stosowania ryczałtu, a w sytuacji gdy podmiot zdecyduje się zostać w reżimie dłużej niż cztery lata – wygaśnie w całości.

Ulga konsolidacyjna

Podatnik będący przedsiębiorcą, uzyskujący przychody inne niż przychody z zysków kapitałowych, będzie mógł odliczyć od podstawy opodatkowania tzw. „kwalifikowane wydatki” na nabycie udziałów lub akcji spółki posiadającej osobowość prawną. Maksymalna wielkość takiego pomniejszenia nie mogłaby jednak w roku podatkowym przekroczyć kwoty odpowiadającej wartości 250 tys. zł. Kwalifikowanymi wydatkami na nabycie udziałów lub akcji zagranicznej spółki kapitałowej będą: wydatki na obsługę prawną transakcji nabycia udziałów lub akcji, w tym na ich wycenę (due diligence), odsetki, podatki bezpośrednio naliczane od tej transakcji oraz opłaty notarialne, sądowe i skarbowe. Do wydatków takich nie będzie zaliczana cena zapłacona przez podatnika za nabywane udziały (akcje) oraz koszty finansowania dłużnego związanego z takim nabyciem.

Możliwość skorzystania z omawianego odliczenia będzie przysługiwała podatnikowi przy spełnieniu następujących warunków:

1. spółka, której udziały (akcje) są nabywane, posiada osobowość prawną i ma siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej lub w innym państwie, z którym Rzeczpospolita Polska zawarła umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania zawierającą podstawę prawną do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego tego innego państwa,
2. główny przedmiot działalności spółki, o której mowa w pkt 1, jest tożsamy z przedmiotem działalności podatnika lub działalność takiej spółki może być racjonalnie uznana za działalność wspierającą działalność podatnika, przy czym działalność takiej spółki nie jest działalnością finansową,
3. działalność, o której mowa w pkt 2, była przez spółkę i przez podatnika prowadzona przed dniem nabycia w niej przez podatnika udziałów (akcji) przez okres nie krótszy niż 24 miesiące,
4. w okresie dwóch lat przed dniem nabycia udziałów (akcji) spółka i podatnik nie byli podmiotami powiązanymi,
5. podatnik w jednej transakcji nabywa udziały (akcje) spółki, o której mowa w pkt. 1, w ilości stanowiącej bezwzględną większość praw głosu.

Odliczeniu podlega kwota faktycznie poniesionych w roku podatkowym wydatków. Odliczenia tego dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym zostały nabyte udziały (akcje). Jednakże, jeśli w ciągu 36 miesięcy, licząc od dnia nabycia udziałów (akcji):

1. w spółce dojdzie do ich zbycia,
2. podatnik lub jego następca prawny zostanie postawiony w stan likwidacji,
3. zostanie ogłoszona jego upadłość lub
4. zaistnieją inne, przewidziane prawem okoliczności zakończenia działalności podatnika lub następcy prawnego,

podatnik lub jego następca prawny będzie zobowiązany zwiększyć podstawę opodatkowania o kwotę dokonanego odliczenia.

Ulga na prototyp

Przepisy wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2022 r. Dotychczas opracowywanie i wytwarzanie prototypów przedsiębiorcy mogli, co do zasady, rozliczać w ramach ulgi B+R. Ulga na prototyp zostanie skierowana do podatników, którzy w wyniku prowadzonych prac B+R wytworzą nowy produkt. Ulga ta obejmie koszty ponoszone na etapie tzw. produkcji próbnej, a także koszty wprowadzenia w celu sprzedaży na rynek nowego produktu.

Produkcja próbna będzie rozumiana jako etap rozruchu technologicznego produkcji, w trakcie którego nie są już wymagane dalsze prace projektowo-konstrukcyjne czy prace inżynieryjne. Zatem ulga ta będzie obejmować swoim zakresem koszty produkcji próbnej aż do momentu rozpoczęcia produkcji właściwej nowego produktu.

Wprowadzenie na rynek nowego produktu będzie natomiast obejmować działania podejmowane przez podatników w celu uzyskania niezbędnej dokumentacji umożliwiającej uzyskanie certyfikatów i zezwoleń dotyczących nowego produktu (chodzi o certyfikaty i zezwolenia, których uzyskanie warunkuje możliwość sprzedaży nowego produktu.

Zatem ulga nie będzie obejmować tych certyfikatów i zezwoleń, które podatnik chce uzyskać np. w celu uatrakcyjnienia swojej oferty czy też wyróżnienia się na tle konkurencji. Wsparciem w ramach ulgi objęta będzie produkcja nowych produktów (towarów), z wyłączeniem usług. W ramach tej ulgi będą odliczane wskazane w ustawie wydatki po ich pomniejszeniu o podatek VAT.

Możliwość odliczenia kosztów kwalifikowanych będzie występować, jeżeli:

1. w roku podatkowym, za który będzie dokonane odliczenie, koszty te zostały faktycznie poniesione oraz
2. koszty nie zostaną podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie lub nie zostały uprzednio odliczone od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.

W przypadku poniesienia straty lub uzyskania dochodów niższych niż przysługujące w ramach tego rozwiązania, podatnik będzie miał prawo do skorzystania z ulgi w okresie kolejnych 2 lat podatkowych. Ulga na prototyp będzie pozwalała na odliczenie od podstawy opodatkowania określonych w projekcie ustawy kosztów produkcji próbnej nowego produktu lub wprowadzenia na rynek nowego produktu. Wartość odliczenia nie będzie mogła jednak przekroczyć 30% poniesionych kosztów, nie więcej niż 10% dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej.

W ustawie pojawi się nowy katalog kosztów zawierający „koszty produkcji próbnej” oraz „koszty wprowadzenia na rynek nowego produktu”. Ulga na prototyp podobnie do ulgi B+R czy ulgi IP Box będzie wykazywana w zeznaniu rocznym składanym przez podatnika za rok podatkowy, w którym koszty te zostały poniesione. Ulga będzie dawała uprawnienie do odliczenia kosztów kwalifikowanych w kolejnych dwóch następujących po sobie latach.

Ulga na innowacyjnych pracowników

W ramach nowych rozwiązań ma zacząć funkcjonować tzw. ulga na innowacyjnych pracowników, która ma ułatwić konkurowanie przedsiębiorcom o specjalistów o kluczowych umiejętnościach i kompetencjach. Z ulgi będzie mógł skorzystać podatnik będący płatnikiem, który jednocześnie prowadzi działalność B+R oraz zatrudnia do niej pracowników, którzy faktycznie poświęcają co najmniej 50% swojego czasu pracy na realizację tej działalności. Podatnik będzie uprawniony wówczas odliczyć od zaliczek na podatek dochodowy oraz zryczałtowanego podatku dochodowego (potrącalnych z dochodów osób u niego zatrudnionych na podstawie umowy o pracę lub umów cywilno-prawnych czy też praw autorskich) koszty kwalifikowane, których nie odliczył od swojego dochodu w zeznaniu rocznym w ramach ulgi B+R, gdyż np. poniósł stratę.

Ulgę można odliczyć od składek PIT pracowników innowacyjnych w miesiącu następującym po miesiącu rozliczenia CIT pracodawcy. Zatem w praktyce, jeśli CIT za poprzedni rok zostanie rozliczony w styczniu, to ulgę na innowacyjnych pracowników będzie można rozpocząć już od lutego.

Co do zasady, pierwsze rozliczenie nastąpi w 2023 r., chyba że podatnik ma rok podatkowy inny niż rok kalendarzowy – jeżeli rok podatkowy rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2022 r., a zakończy się po dniu 31 grudnia 2021 r., ulgę na innowacyjnych pracowników stosuje się po raz pierwszy w roku podatkowym rozpoczynającym się bezpośrednio po tym roku – czyli w roku zaczynającym się w trakcie 2022.

Ulga na robotyzację

Z ulgi na robotyzację skorzysta przedsiębiorca, który będzie automatyzował swoją produkcję, tj. zakupi i zaimplementuje robota przemysłowego. Za wydatki kwalifikowane w ramach ulgi na robotyzację będą uważane m.in.:

1. koszty nabycia fabrycznie nowych robotów przemysłowych, maszyn i urządzeń peryferyjnych do robotów przemysłowych funkcjonalnie z nimi związanych, maszyn i urządzeń i innych rzeczy funkcjonalnie związanych z robotami przemysłowymi, które będą służyć ergonomii i bezpieczeństwu pracy w odniesieniu do tych stanowisk pracy, gdzie będzie zachodzić interakcja człowieka z robotem przemysłowym; maszyn, urządzeń lub systemów służących do zdalnego zarządzania, diagnozowania, monitorowania, lub serwisowania robotów przemysłowych, urządzeń do interakcji pomiędzy człowiekiem a maszyną do robotów przemysłowych,
2. koszty nabycia wartości niematerialnych i prawnych niezbędnych do poprawnego uruchomienia i przyjęcia do używania robotów przemysłowych oraz innych środków trwałych,
3. koszty nabycia usług szkoleniowych dotyczących robotów przemysłowych i innych środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, oraz
4. opłaty ustalone w umowie leasingu finansowego robotów przemysłowych i innych środków trwałych.

Ustawa zawiera także definicję robota przemysłowego. W rezultacie ulgi na robotyzację przedsiębiorca będzie uprawniony do odliczenia od dochodu dodatkowo 50% powyżej wskazanych kosztów. Aby skorzystać z tej ulgi, wydatki powinny być poniesione po 1 stycznia 2022 r. Odliczenie pilotażowo będzie miało zastosowanie do kosztów uzyskania przychodów poniesionych na robotyzację w latach 2022-2026.

Możliwość jednoczesnego korzystania z IP Box i ulgi na prace badawczo-rozwojowe

Obecnie nie można jednocześnie korzystać z ulgi B+R oraz preferencyjnej stawki IP Box w stosunku do tego samego dochodu. Ponadto, zgodnie z przepisami dot. ulgi B+R, koszty kwalifikowane, które zostały podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie lub nie zostały odliczone od podstawy opodatkowania, nie podlegają odliczeniu. Innymi słowy: te same koszty nie mogą podlegać dwukrotnemu odliczeniu przed podatnika.

Nowe regulacje przewidują możliwość korzystania z odliczenia w ramach ulgi B+R dla podatnika korzystającego z IP Box. Koszty uzyskania przychodu na działalność B+R będzie można odliczyć od dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej. Co jednak istotne, odliczeniu podlegać będą jedynie koszty kwalifikowane, które doprowadziły do wytworzenia, rozwinięcia lub ulepszenia przez podatnika danego kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, z którego komercjalizacji podatnik osiąga dochody. Jednocześnie do tego odliczenia przepisy dot. zasad i warunków odliczenia kosztów kwalifikowanych w ramach ulgi B+R będą stosowane odpowiednio

Zmiana będzie miała znaczenie głównie dla podmiotów, które dotychczas w 100% generowały dochody z tzw. kwalifikowanych praw własności intelektualnej w ramach IP Box. Dotychczas podmioty te nie mogły w praktyce skorzystać z ulgi B+R.

Modyfikacja ulgi badawczo-rozwojowej

Wprowadzono zwiększenie kwoty przysługujących odliczeń w ramach ulgi B+R. Obecnie podatnicy w ramach korzystania z ulgi B+R są uprawnieni odliczać od podstawy opodatkowania 100% (a w przypadku centrów badawczo-rozwojowych – 150%) tzw. kosztów kwalifikowanych, które zostały poniesione na działalność badawczo-rozwojową w danym roku podatkowym.

Od 1 stycznia 2022 r. istnieje możliwość odliczenia w ramach ulgi B+R wydatków kwalifikowanych w wysokości 200% kosztów poniesionych na tzw. wydatki kwalifikowane. Podniesiony poziom kosztów będzie dotyczył wszystkich podatników – a nie tylko jak dotychczas centrów badawczo-rozwojowych.

Ulga na zwiększenie sprzedaży

Ulga ta przewiduje możliwość dodatkowego odliczenia wartości wydatków, które są związane ze zwiększeniem przychodów pochodzących z odpłatnego zbycia produktów (rzeczy wytworzonych przez podatnika) do podmiotów niepowiązanych.

Podatnik mógłby odliczyć od dochodu koszty poniesione w celu zwiększenia przychodów ze sprzedaży produktów, nie więcej jednak niż 1 000 000 zł rocznie. Jest to odliczenie dodatkowe, niezależne od rozliczenia kosztów kwalifikowanych w kosztach uzyskania przychodów.

Wyraźnie zastrzega się, że ulga będzie obejmowała swoim zakresem jedynie produkty wytworzone przez podatnika, a więc nie usługi, i nie będzie obejmowała sprzedaży produktów do podmiotu powiązanego. Podatnik będzie uprawniony do skorzystania z odliczenia pod warunkiem, że w okresie 2 kolejno następujących po sobie lat podatkowych, licząc od roku podatkowego, w którym poniósł koszty zwiększenia przychodów,:

• zwiększył przychody ze sprzedaży produktów w stosunku do przychodów z tego tytułu ustalonych na ostatni dzień roku podatkowego poprzedzającego rok poniesienia tych kosztów
• lub osiągnął przychody ze sprzedaży produktów dotychczas nieoferowanych
• lub osiągnął przychody ze sprzedaży produktów dotychczas nieoferowanych w danym kraju.

Dodatkowymi warunkami stawianymi wydatkom możliwym do rozliczenia w ramach tej ulgi jest brak ich zwrotu podatnikowi w jakiejkolwiek formie lub nie zostały odliczone od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.

Koszty uzyskania przychodów podlegające odliczeniu w ramach tej ulgi stanowić będą wydatki na:

• uczestnictwo w targach, poniesione na organizację miejsca wystawowego oraz zakup biletów, zakwaterowania i wyżywienia dla pracowników;
• działania promocyjno-informacyjne, w tym zakupu przestrzeni reklamowych, przygotowania strony internetowej, publikacji prasowych, broszur, katalogów informacyjnych i ulotek, dotyczących produktów;
• dostosowanie opakowań produktów do wymagań kontrahentów;
• przygotowanie dokumentacji umożliwiającej sprzedaż produktów, w szczególności dotyczącej certyfikacji towarów oraz rejestracji znaków towarowych;
• przygotowanie dokumentacji niezbędnej do przystąpienia do przetargu, a także w celu składania ofert innym podmiotom.

Wskazuje się, że ulga ta nie jest bezpośrednio związana z działalnością B+R, ale stanowi dobre uzupełnienie ulg podatkowych na działalność B+R. Zauważyć można jej związek z ulgą na prototyp, w ramach której nie zostały jednak przewidziane działania mające na celu np. reklamę nowego produktu, co jest niezbędnym elementem każdego procesu wprowadzenia produktu na rynek. Tego typu działania zostały jednak objęte ulgą na zwiększenie sprzedaży.

Odliczenia dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono koszty w celu zwiększenia przychodów ze sprzedaży produktów. W przypadku gdy podatnik poniósł za rok podatkowy stratę albo wielkość dochodu podatnika jest niższa od kwoty przysługujących mu odliczeń, odliczenia – odpowiednio w całej kwocie lub w pozostałej części – dokonuje się w zeznaniach za kolejno następujące po sobie sześć lat podatkowych następujących bezpośrednio po roku, w którym podatnik skorzystał lub miał prawo skorzystać z odliczenia.

W przypadku gdy podatnik, który skorzystał z odliczenia, nie spełni warunków, o których mowa wyżej (brak zwiększonej sprzedaży), zobowiązany będzie w zeznaniu składanym za rok podatkowy, w którym upłynął termin do osiągnięcia przychodów ze sprzedaży produktów, do odpowiedniego doliczenia kwoty uprzednio odliczonej.

Ulga na działalność sportową / kulturalną / szkolnictwo wyższe / naukę

Ulga będzie polegała na możliwości odliczenia od podstawy obliczenia podatku 50% kosztów uzyskania przychodów poniesionych na działalność sportową / kulturalną / szkolnictwo wyższe / naukę.

Podatnik, oprócz zaliczenia poniesionych kosztów do kosztów uzyskania przychodu, w tym również poprzez odpisy amortyzacyjne, uzyska prawo do dodatkowej preferencji w podatku dochodowym poprzez odliczenie od podstawy obliczenia podatku połowy poniesionych kosztów.

Kwota odliczenia nie będzie mogła w roku podatkowym przekroczyć kwoty dochodu uzyskanego przez podatnika z przychodów innych niż przychody z zysków kapitałowych.

Odliczenia dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono koszty w celu zwiększenia przychodów ze sprzedaży produktów.

Przez wydatki na działalność sportową rozumie się wydatki na:

• klub sportowy, o którym mowa w art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie, na realizację celów wskazanych w art. 28 ust. 2 tej ustawy;
• stypendium sportowe;
• imprezy sportowe, niebędące masową imprezą sportową, o której mowa w art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2171).

Przez wydatki na działalność kulturalną rozumie się wydatki na:

• instytucje kultury wpisane do rejestru prowadzonego na podstawie art. 14 ust. 3 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej;
• działalność kulturalną realizowaną przez uczelnie artystyczne i publiczne szkoły artystyczne.