Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors
Pit 38 jak rozliczyć różne źródła przychodu
Pit 38 jak rozliczyć różne źródła przychodu

PIT-38 – jak rozliczyć różne źródła przychodu z kapitałów?

PIT-38 to deklaracja podatkowa, która dotyczy szczególnej kategorii dochodów – tych, które pochodzą z kapitałów pieniężnych. W praktyce oznacza to głównie przychody z obrotu papierami wartościowymi, udziałów w spółkach czy kryptowalut. Wraz z dynamicznym rozwojem rynku inwestycyjnego – zarówno tradycyjnego, jak i cyfrowego – coraz więcej osób fizycznych staje przed obowiązkiem złożenia tego właśnie formularza. W 2025 roku obowiązują najnowsze zasady, które warto znać, aby nie narazić się na błędy, niedopłaty czy problemy przy ewentualnej kontroli skarbowej.

 

Kto musi złożyć PIT-38?

 

Obowiązek złożenia PIT-38 mają osoby fizyczne, które w poprzednim roku podatkowym osiągnęły przychody z tytułu:

  • odpłatnego zbycia papierów wartościowych (np. akcji, obligacji, certyfikatów inwestycyjnych),
  • odpłatnego zbycia udziałów w spółkach (w tym w spółkach z o.o., komandytowo-akcyjnych i komandytowych),
  • pochodnych instrumentów finansowych (np. kontraktów terminowych),
  • odpłatnego zbycia walut wirtualnych (np. sprzedaż za walutę fiducjarną lub zamiana na towar),
  • odpłatnego zbycia praw majątkowych (np. zbycie praw wynikających z papierów wartościowych).

Co istotne – nawet jeśli podatnik poniósł stratę (czyli nie osiągnął dochodu, ale miał przychód), deklarację i tak musi złożyć. PIT-38 dotyczy bowiem przychodu kapitałowego jako takiego – niezależnie od wyniku finansowego. Należy jednak pamiętać, że rozliczeniu w PIT-38 podlegają wyłącznie przychody, które nie są osiągane w ramach działalności gospodarczej.

 

Termin złożenia i forma rozliczenia

 

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, PIT-38 należy złożyć do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Dla przychodów uzyskanych w 2024 roku, termin przypada więc na 30 kwietnia 2025 roku.

Formularz składamy wyłącznie elektronicznie – poprzez system e-Deklaracje lub usługę Twój e-PIT. Nie jest dopuszczalne składanie go w formie papierowej. Jeżeli na podstawie rozliczenia powstaje obowiązek dopłaty podatku – płatność należy również uregulować do końca kwietnia.

 

Jakie źródła przychodu wykazujemy w PIT-38?

 

Rozliczenie PIT-38 opiera się na zestawieniu wszystkich transakcji kapitałowych przeprowadzonych w danym roku. W szczególności dotyczy to:

  1. Zbycia papierów wartościowych – dotyczy to zarówno sprzedaży akcji notowanych na giełdzie, jak i tych zbywanych w transakcjach prywatnych. Obowiązek rozliczenia powstaje w momencie dokonania sprzedaży, a nie otrzymania zapłaty. Należy pamiętać, że dochody ze zbycia papierów wartościowych nabytych w drodze spadku, darowizny lub nieodpłatnie są zwolnione z opodatkowania.
  2. Zbycia udziałów w spółkach – jeśli sprzedajesz udziały w spółce, musisz uwzględnić dochód lub stratę z tej transakcji w PIT-38. W przypadku sprzedaży z zyskiem, należy wykazać różnicę między ceną sprzedaży a kosztem nabycia jako dochód.
  3. Rozliczenia walut wirtualnych (kryptowalut) – przychód powstaje w momencie odpłatnego zbycia kryptowaluty, czyli sprzedaży za walutę fiducjarną, towar lub usługę. Należy podkreślić, że wymiana jednej kryptowaluty na drugą nie generuje przychodu w momencie transakcji. Koszty uzyskania przychodu są rozliczane w kolejnym roku, po sprzedaży. Koszty te muszą być udokumentowane.
  4. Kontrakty terminowe i opcje – rozliczenie instrumentów pochodnych następuje według zasad ogólnych, w oparciu o różnicę między ceną zakupu a ceną wykonania instrumentu. Takie transakcje również wykazujemy w PIT-38.

 

Jak obliczyć dochód do opodatkowania?

 

Podstawą opodatkowania w PIT-38 jest dochód, czyli różnica między przychodem a kosztami jego uzyskania. Koszty te obejmują m.in. prowizje maklerskie, koszty zakupu instrumentów finansowych, opłaty giełdowe czy udokumentowane wydatki związane z nabyciem kryptowalut. Koszty są rozliczane metodą FIFO (first-in, first-out), co oznacza, że koszty nabycia najstarszych papierów wartościowych lub kryptowalut są odliczane w pierwszej kolejności. Stawka podatku dochodowego wynosi 19% i jest liniowa – nie ma progów podatkowych. Nie stosuje się tu również kwoty wolnej od podatku ani ulg podatkowych (z wyjątkiem odliczania strat z lat ubiegłych).

 

Straty z lat ubiegłych – jak je rozliczyć?

 

Jeśli w poprzednich latach podatnik poniósł stratę z tytułu przychodów kapitałowych, może ją rozliczyć w kolejnych pięciu latach. Rocznie można odliczyć maksymalnie 50% poniesionej straty. Trzeba jednak pamiętać, że dotyczy to wyłącznie tej samej kategorii przychodów – nie można strat z obrotu papierami wartościowymi odliczać od dochodów z kryptowalut, ani od dochodów z pracy czy działalności gospodarczej.

 

PIT-38 a zagraniczne platformy i giełdy

 

Coraz więcej podatników osiąga dochody z inwestycji za pośrednictwem zagranicznych giełd (np. amerykańskich, azjatyckich, europejskich). W takim przypadku podatnik samodzielnie odpowiada za prawidłowe rozliczenie podatku w Polsce – zagraniczny broker nie pobiera bowiem zaliczek na podatek dochodowy. W przypadku, gdy osiągnięto przychód z tytułu sprzedaży akcji czy kryptowalut na zagranicznej platformie, również należy wykazać te transakcje w PIT-38 i zapłacić podatek w Polsce. Nie można przy tym zapominać o obowiązkach wynikających z przepisów o raportowaniu rachunków zagranicznych, zwłaszcza w kontekście automatycznej wymiany informacji podatkowych (CRS, FATCA).

 

Kiedy warto skonsultować się z doradcą?

 

Im bardziej zróżnicowane źródła kapitałowe, tym większe ryzyko błędów w rozliczeniu PIT-38. Problemem mogą być zwłaszcza:

  • brak precyzyjnych danych od brokera,
  • nieudokumentowane koszty nabycia,
  • błędna konwersja walut (np. USD na PLN),
  • nieprawidłowe ujęcie zamian kryptowalut,
  • błędne rozliczenie strat.

W takich przypadkach warto skorzystać z profesjonalnego doradztwa podatkowego lub konsultacji z kancelarią specjalizującą się w obsłudze prawnej firm i spółek. Właściwa interpretacja przepisów pozwala uniknąć ryzyka podatkowego i niepotrzebnych sporów z organami skarbowymi.

 

Podsumowanie – PIT-38 bez stresu

 

PIT-38 może wydawać się formularzem niszowym, ale w dobie rosnącej popularności inwestycji giełdowych, kryptowalut i obrotu instrumentami finansowymi, staje się coraz powszechniejszy. Jego złożenie to obowiązek nie tylko dla tych, którzy zarobili – ale dla każdego, kto dokonywał transakcji kapitałowych. Świadomość przepisów, dokładność przy dokumentowaniu kosztów i właściwe ujęcie transakcji pozwalają nie tylko prawidłowo się rozliczyć, ale też skutecznie optymalizować podatkowo własne inwestycje. Jeśli potrzebujesz pomocy w przygotowaniu PIT-38, analizie dokumentacji z brokerów lub interpretacji przepisów dotyczących rozliczenia kryptowalut – zapraszamy do kontaktu. Nasza kancelaria oferuje kompleksową pomoc w zakresie doradztwa podatkowego oraz rozliczeń inwestycyjnych, także dla aktywnych inwestorów indywidualnych i właścicieli spółek inwestycyjnych.

Powyższy artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny, dlatego nie powinien być traktowany jako porada ani opinia prawna. Aby skorzystać z usług obsługi prawnej lub doradcy podatkowego, skorzystaj z konsultacji.

JZTL logo white
JZTL logo white

Masz pytania?

Potrzebujesz pomocy adwokata lub doradcy podatkowego? Skup się na biznesie, my zajmiemy się rozwiązaniem Twoim problemów prawno podatkowych.

Spis treści

Sprawdź inne publikacje

Konsultacje z ekspertem prawa