Rejestracja znaku towarowego jest kluczowym krokiem w ochronie marki, jednak procedury oraz zakres ochrony różnią się w zależności od kraju lub regionu. Przedsiębiorcy planujący działalność międzynarodową powinni znać różnice między zastrzeżeniem znaku towarowego w Polsce a za granicą, aby skutecznie zabezpieczyć swoje interesy. Poniżej omówiono kluczowe różnice, na które warto zwrócić uwagę.
1. Zakres terytorialny ochrony
Rejestracja znaku towarowego w Polsce, dokonywana w Urzędzie Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej (UPRP), zapewnia ochronę wyłącznie na terenie Polski. Jest to dobre rozwiązanie dla przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność wyłącznie na rynku krajowym. Natomiast rejestracja za granicą, np. w Urządzie Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) dla unijnego znaku towarowego, obejmuje ochronę na terenie wszystkich 27 państw członkowskich UE.
Dla przedsiębiorców działających na rynkach międzynarodowych istnieje także możliwość rejestracji globalnej poprzez Światową Organizację Własności Intelektualnej (WIPO) w ramach systemu madryckiego. Taka rejestracja pozwala na ochronę znaku w wielu krajach jednocześnie, jednak wymaga dokładnego określenia rynków docelowych.
2. Procedura rejestracji
Rejestracja znaku w Polsce odbywa się w UPRP i obejmuje zgłoszenie, badanie formalne i merytoryczne, publikację w biuletynie urzędu oraz decyzję o rejestracji. Proces ten trwa średnio 6-12 miesięcy. W przypadku rejestracji unijnego znaku towarowego w EUIPO procedura jest podobna, ale zwykle szybsza – czas trwania wynosi od 4 do 6 miesięcy, jeśli nie zostaną zgłoszone sprzeciwy.
W systemie międzynarodowym (WIPO) procedura rejestracji jest bardziej złożona, ponieważ obejmuje współpracę z urzędami patentowymi krajów, w których przedsiębiorca chce uzyskać ochronę. Poszczególne kraje mają różne wymagania i terminy, co może wydłużyć cały proces.
3. Koszty rejestracji
Koszty rejestracji znaku towarowego w Polsce są relatywnie niższe w porównaniu z rejestracją międzynarodową. Opłata za zgłoszenie w Polsce wynosi 400 zł dla jednej klasy towarowej przy zgłoszeniu elektronicznym. W EUIPO opłata podstawowa wynosi 850 euro dla jednej klasy towarowej, co pokrywa ochronę na całym terytorium Unii Europejskiej. W przypadku rejestracji międzynarodowej w WIPO opłaty są wyższe i zależą od liczby wybranych krajów oraz ich wewnętrznych wymagań – wstępna opłata wynosi około 653 CHF, a każda kolejna jurysdykcja może generować dodatkowe koszty.
4. Przesłanki odmowy rejestracji
Chociaż ogólne przesłanki odmowy rejestracji (np. brak zdolności odróżniającej, kolizja z wcześniejszymi znakami, sprzeczność z porządkiem publicznym) są podobne na całym świecie, poszczególne kraje mogą stosować dodatkowe, specyficzne kryteria. Na przykład niektóre kraje bardziej restrykcyjnie podchodzą do rejestracji znaków opisowych lub zawierających terminy geograficzne. W EUIPO zgłoszenie może zostać odrzucone, jeśli narusza prawa obowiązujące w jednym z państw członkowskich.
5. Sprzeciw i spory
W Polsce osoby trzecie mogą zgłaszać sprzeciw wobec rejestracji znaku w ciągu trzech miesięcy od publikacji zgłoszenia w biuletynie UPRP. W EUIPO oraz w systemie WIPO terminy na wniesienie sprzeciwu są takie same, ale różnice mogą dotyczyć zasad rozpatrywania tych sporów. W przypadku międzynarodowej rejestracji każde państwo ma prawo odmówić ochrony znaku zgodnie z własnymi przepisami, co może prowadzić do konieczności indywidualnych negocjacji z lokalnymi urzędami.
6. Odnowienie rejestracji
Zarówno w Polsce, jak i w innych systemach rejestracyjnych (EUIPO, WIPO), ochrona znaku towarowego jest przyznawana na 10 lat z możliwością przedłużania. W Polsce przedłużenie wymaga złożenia wniosku do UPRP oraz uiszczenia opłaty. W EUIPO procedura jest podobna, ale obejmuje automatyczne przedłużenie ochrony na wszystkie państwa członkowskie UE. W systemie WIPO odnowienie obejmuje wybrane kraje, co wymaga większej kontroli ze strony przedsiębiorcy.
7. Prawo właściwe i egzekwowanie ochrony
Rejestracja znaku w Polsce podlega prawu krajowemu, co oznacza, że spory i roszczenia są rozstrzygane zgodnie z polskim prawem. W przypadku rejestracji unijnego znaku towarowego sprawy te podlegają jurysdykcji unijnej, co oznacza, że mogą być rozstrzygane przez sądy właściwe dla UE. Rejestracja międzynarodowa w WIPO nie tworzy jednolitego systemu ochrony – każde państwo stosuje swoje własne przepisy w zakresie ochrony i egzekwowania praw.
Podsumowanie
Rejestracja znaku towarowego w Polsce i za granicą różni się pod względem zakresu ochrony, procedur, kosztów oraz zasad egzekwowania praw. Wybór odpowiedniego systemu rejestracji zależy od skali działalności przedsiębiorcy oraz rynków docelowych. Dla lokalnych działań często wystarcza rejestracja krajowa, ale dla firm planujących ekspansję na rynki europejskie lub globalne lepszym rozwiązaniem jest rejestracja w EUIPO lub WIPO. Przed podjęciem decyzji warto skonsultować się z rzecznikiem patentowym, aby zoptymalizować proces i zabezpieczyć interesy swojej marki na odpowiednich rynkach.