Sąd Rejonowy w Gryfinie, wyrokiem z dnia 29 sierpnia 2013 roku, rozstrzygnął sprawę z powództwa A.W. przeciwko Cechowi (…) w G. o odszkodowanie w wysokości 14.977,60 zł. Sprawa dotyczyła roszczenia powoda o rekompensatę szkody wynikającej z nienależytego wykonania przez pozwanego umowy o prowadzenie ksiąg i ewidencji podatkowej. Pozwany kwestionował zasadność roszczenia, argumentując, że powód nie udowodnił ani podstaw do dochodzenia odszkodowania, ani wysokości poniesionej szkody.
Zgodnie z ustaleniami Sądu, powód A.W. prowadzi działalność gospodarczą od 2 listopada 2010 roku. W dniu 22 grudnia 2010 roku zawarł z Biurem Usługowo-Rachunkowym przy Cechu (…) w G. umowę dotyczącą prowadzenia ksiąg rachunkowych i ewidencji podatkowej. W ramach tej umowy biuro zobowiązało się m.in. do obliczania wysokości zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług (VAT) na podstawie dostarczonych przez powoda dokumentów oraz sporządzania stosownych deklaracji podatkowych.
Biuro, reprezentowane przez pracownicę A.M., przyjęło praktykę informowania klientów o przekroczeniu limitów podatkowych, takich jak zwolnienia z VAT, jeżeli informacje te były dostępne w terminie. W styczniu 2011 roku A.M., analizując przychody powoda, błędnie oszacowała, że limit zwolnienia z podatku VAT za 2010 rok wynosił 150.000 zł. W rzeczywistości obowiązujący wówczas limit wynosił 100.000 zł. Na skutek tej pomyłki powód nie został poinformowany o konieczności zgłoszenia przekroczenia limitu do urzędu skarbowego ani o obowiązku składania deklaracji VAT od grudnia 2010 roku.
Powód, nieświadomy obowiązku podatkowego, przez cały 2011 rok nie złożył deklaracji VAT, a biuro rachunkowe nie podjęło działań w tym zakresie. Dopiero w styczniu 2012 roku, po wezwaniu przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w G., powód został poinformowany o zaległościach podatkowych za 2010 i 2011 rok. A.M., po ponownym sprawdzeniu dokumentów księgowych, przyznała, że jej wcześniejsza analiza była błędna, a limit zwolnienia został błędnie określony. Następnie biuro sporządziło w imieniu powoda zaległe deklaracje VAT i zgłoszenia rejestracyjne.
Powód, działając w oparciu o korekty przygotowane przez biuro, zapłacił w dniu 13 marca 2012 roku zaległy podatek VAT wraz z odsetkami w wysokości 14.977,60 zł. Biuro rachunkowe zaproponowało rekompensatę w postaci bezpłatnej obsługi księgowej przez określony czas, jednak powód uznał to za niewystarczające i skierował sprawę do sądu.
Sąd Rejonowy stwierdził, że biuro rachunkowe dopuściło się nienależytego wykonania zobowiązania wynikającego z umowy z dnia 22 grudnia 2010 roku. W opinii Sądu, obowiązkiem pozwanego było nie tylko prowadzenie ksiąg i sporządzanie deklaracji podatkowych, ale również zapewnienie, aby powód był informowany o zmianach w jego sytuacji podatkowej. W szczególności biuro powinno było powiadomić powoda o przekroczeniu limitu zwolnienia z VAT oraz złożyć stosowne deklaracje w jego imieniu.
Błąd pracownicy biura, polegający na przyjęciu błędnego limitu zwolnienia VAT (150.000 zł zamiast 100.000 zł), skutkował powstaniem szkody finansowej w postaci konieczności zapłaty zaległego podatku VAT wraz z odsetkami. Sąd uznał, że między zaniedbaniem biura a szkodą powoda istnieje związek przyczynowy, co uzasadniało zasądzenie odszkodowania.
Pozwany wniósł apelację, zarzucając Sądowi I instancji błędną ocenę materiału dowodowego oraz sprzeczność ustaleń z przedstawionymi dowodami. W szczególności podniesiono, że powód nie wykazał, iż złożyłby odpowiednie zawiadomienie do urzędu skarbowego, gdyby został poinformowany o przekroczeniu limitu VAT. Ponadto pozwany argumentował, że nie udowodniono, aby powód rzeczywiście poniósł szkodę wynikającą z nienależytego wykonania umowy.
Sąd Okręgowy, po ponownym rozpoznaniu sprawy, oddalił apelację pozwanego jako bezzasadną. Sąd II instancji w pełni podzielił ustalenia faktyczne i ocenę prawną przedstawioną przez Sąd Rejonowy. Podkreślono, że obowiązkiem pozwanego było ustalanie wysokości zobowiązań podatkowych oraz informowanie powoda o obowiązku składania deklaracji VAT, co wynikało z treści zawartej umowy. Błąd pracownicy biura w zakresie analizy limitu zwolnienia VAT oraz brak informacji dla powoda skutkowały nienależytym wykonaniem umowy.
Sąd zwrócił uwagę, że gdyby powód został prawidłowo poinformowany o przekroczeniu limitu zwolnienia VAT w grudniu 2010 roku, miałby możliwość złożenia odpowiedniego zawiadomienia do urzędu skarbowego i skorzystania z dalszego zwolnienia z VAT na 2011 rok. Powód wykazał, że jego działalność w 2011 roku nie przekroczyła limitu sprzedaży 150.000 zł, co potwierdza zasadność twierdzeń, iż w przypadku prawidłowego wykonania umowy przez biuro nie poniósłby dodatkowych kosztów podatkowych.
Sąd II instancji uznał, że szkoda poniesiona przez powoda wynikała bezpośrednio z nienależytego wykonania umowy przez biuro rachunkowe. Odszkodowanie w wysokości 14.977,60 zł obejmujące zaległy podatek VAT i odsetki zostało uznane za w pełni uzasadnione. Apelacja pozwanego została oddalona, a pozwany został zobowiązany do pokrycia kosztów postępowania apelacyjnego. Wyrok ten potwierdził odpowiedzialność biura rachunkowego za prawidłowe wykonywanie obowiązków wynikających z zawartych umów oraz znaczenie dochowania należytej staranności w relacjach z klientami.
