Rozważania na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych
W związku z rosnącą liczbą wyroków dotyczących kredytów frankowych, coraz częściej pojawiają się pytania o kwestie podatkowe związane ze zwrotem rat kredytowych. Czy taki zwrot prowadzi do powstania przychodu podatkowego? Czy banki są zobowiązane do wystawienia formularza PIT-11? Sprawy związane z kredytami frankowymi oraz podatkami są skomplikowane, dlatego ważne jest, aby każdą sytuację skonsultować z doradcą podatkowym. Szczególnie w przypadku zawierania ugody z bankiem interpretacja może wymagać profesjonalnej analizy.
Zwrot świadczeń a przychód podatkowy
Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT), przychodem są określone przysporzenia majątkowe prowadzące do wzrostu aktywów podatnika. Artykuł 11 ust. 1 ustawy o PIT określa, że przychodem są otrzymane pieniądze i wartości pieniężne. Jednak nie każde świadczenie przekazane na rzecz podatnika powoduje powstanie przychodu podatkowego. Przychód powstaje tylko wtedy, gdy świadczenie ma charakter definitywny i prowadzi do realnego wzbogacenia.
W przypadku zwrotu rat kredytowych, które zostały zapłacone w wyniku nieważnych umów kredytowych, mamy do czynienia z rekompensatą za nienależnie pobrane świadczenia. Zwrot ten nie prowadzi do wzrostu majątku kredytobiorcy, lecz jedynie wyrównuje wcześniej poniesione wydatki, co potwierdzają wyroki sądów administracyjnych.
Przykłady orzecznictwa i interpretacji podatkowych
Potwierdzenie tego stanowiska można znaleźć w orzecznictwie oraz interpretacjach podatkowych:
Naczelny Sąd Administracyjny (wyrok z 29 listopada 2019 r., sygn. akt II FSK 799/18) orzekł, że przychód powstaje tylko wtedy, gdy świadczenie nie ma charakteru zwrotnego.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (interpretacja z 3 marca 2022 r., sygn. 0113-KDIPT2-1.4011.905.2021.5.MAP) stwierdził, że zwrot środków własnych poniesionych przez podatnika nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu.
Zwrot rat kredytowych z tytułu nieważnych umów nie powoduje więc powstania przychodu, ponieważ nie prowadzi do wzbogacenia podatnika, a jedynie rekompensuje wcześniejsze wydatki.
Odsetki ustawowe – zwolnienie z opodatkowania
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o PIT, odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty świadczeń, które same są wolne od opodatkowania, również są zwolnione z podatku. Odsetki ustawowe naliczane od zwrotu nadpłaconych rat kredytowych nie podlegają więc opodatkowaniu. Warto jednak skonsultować każdą sytuację z doradcą podatkowym, szczególnie przy zawieraniu ugody z bankiem, ponieważ każda sytuacja może wymagać indywidualnej interpretacji.
Obowiązek informacyjny banku
Banki mają obowiązek sporządzania informacji o przychodach (PIT-11) w przypadku wypłat świadczeń stanowiących przychody z innych źródeł, ale obowiązek ten nie dotyczy świadczeń zwolnionych z opodatkowania. W związku z tym, jeśli zwrot rat kredytowych oraz odsetki ustawowe są zwolnione z opodatkowania, bank nie musi wystawiać formularza PIT-11.
Podsumowanie
Zwrot rat kredytowych z tytułu kredytów frankowych oraz naliczone odsetki ustawowe nie prowadzą do powstania przychodu podatkowego, a więc nie podlegają opodatkowaniu. Jednak z uwagi na złożoność przepisów oraz specyfikę każdej sprawy, w tym dotyczących podatków przy kredytach frankowych, zawsze warto skonsultować zawarcie ugody i potencjalne konsekwencje podatkowe z doradcą podatkowym. Taki krok pozwoli uniknąć ewentualnych problemów podatkowych.
