Historia D. J. i R. K., wspólników spółki zajmującej się produkcją mięsa oraz wyrobów masarskich, stanowi wyjątkowy przypadek ukazujący konsekwencje zaniedbań w zakresie dokumentacji księgowej oraz walkę o sprawiedliwość w obliczu trudnych decyzji urzędowych. Ich przedsiębiorstwo, mimo niewielkiej skali, przez wiele lat cieszyło się uznaniem na rynku lokalnym, a kluczowym elementem działalności był skup żywca od rolników. To na tej podstawie powstawały produkty cenione przez lokalnych konsumentów.
Zlecenie obsługi księgowej profesjonalistom
W 2003 roku, świadomi swojej ograniczonej wiedzy z zakresu podatków i rachunkowości, wspólnicy podjęli decyzję o powierzeniu prowadzenia spraw księgowych profesjonalnemu biuru doradztwa podatkowego w Gorzowie Wielkopolskim. Działali w zaufaniu do specjalistów, którzy zapewniali, że dokumentacja i rozliczenia będą prowadzone zgodnie z obowiązującymi przepisami. Wspólnicy składali deklaracje podatkowe w oparciu o przygotowane przez biuro dokumenty, nie mając podstaw do ich kwestionowania.
Wyniki kontroli skarbowej
W 2008 roku Urząd Kontroli Skarbowej przeprowadził kontrolę rozliczeń spółki za rok 2004. Wyniki tej kontroli wykazały istotne nieprawidłowości w dokumentacji przygotowanej przez biuro doradcze. W szczególności zakwestionowano dowody zakupu żywca, na podstawie których rozliczano koszty uzyskania przychodów. Dokumenty te były niedbale sporządzone, brakowało w nich kluczowych informacji, takich jak dane dostawców czy szczegóły transakcji, co było niezgodne z art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. 1994 Nr 121, poz. 591 z późniejszymi zmianami).
Na podstawie wyników kontroli urząd skarbowy zakwestionował uznanie kosztów i naliczył zaległości podatkowe wraz z odsetkami, co doprowadziło do powstania zobowiązań przekraczających możliwości finansowe spółki.
Droga sądowa i walka o sprawiedliwość
Wspólnicy, przekonani o swojej niewinności, odwoływali się od decyzji urzędów, kierując sprawę do kolejnych instancji, aż trafiła ona do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Sądy administracyjne uznały jednak, że decyzje organów podatkowych były zgodne z prawem, wskazując, że problemem był brak prawidłowej dokumentacji, a nie fakt poniesienia kosztów. Decyzje te oparto na art. 86 § 1 Ordynacji podatkowej (Dz.U. 1997 Nr 137, poz. 926 z późniejszymi zmianami), który wskazuje, że to podatnik ponosi odpowiedzialność za prawidłowe prowadzenie dokumentacji podatkowej.
Wobec braku sukcesów w postępowaniach administracyjnych, D. J. i R. K. podjęli decyzję o wystąpieniu na drogę cywilną przeciwko biuru doradztwa podatkowego oraz jego ubezpieczycielowi, powołując się na zaniedbania w zakresie obowiązków wynikających z umowy o świadczenie usług oraz art. 471 Kodeksu cywilnego (Dz.U. 1964 Nr 16, poz. 93 z późniejszymi zmianami). Argumentowano, że biuro naruszyło zasady należytej staranności wynikające z art. 355 § 2 Kodeksu cywilnego.
Wyrok sądu cywilnego
Proces cywilny zakończył się orzeczeniem na korzyść wspólników. Sąd uznał, że biuro doradcze ponosi odpowiedzialność za niedopełnienie swoich obowiązków, a każde miesięczne rozliczenie podatkowe stanowiło odrębne zdarzenie szkodowe, objęte ochroną ubezpieczeniową zgodnie z zasadami wynikającymi z art. 822 Kodeksu cywilnego. Ubezpieczyciel został zobowiązany do wypłaty odszkodowania, które pokryło większość strat poniesionych przez wspólników, w tym zaległe podatki, odsetki oraz koszty egzekucji
Wnioski
Przypadek D. J. i R. K. stanowi istotną przestrogę dla przedsiębiorców. Podkreśla znaczenie wyboru kompetentnych i odpowiedzialnych doradców podatkowych oraz systematycznej weryfikacji dokumentacji. Jest to również dowód na to, że determinacja i dochodzenie swoich praw mogą przynieść oczekiwane rezultaty, nawet w obliczu poważnych przeciwności.
