Pojęcie dywidendy
Dywidenda jest częścią zysku spółki kapitałowej, przeznaczonym do wypłaty jej wspólnikom. Stanowi ona wynagrodzenie dla udziałowców lub akcjonariuszy za udzielenie spółce, w której uczestniczą kapitału w postaci wnoszonych wkładów lub pokrytych akcji. Wypłatę dywidendy warunkuje wykazanie zysku przez spółkę w sprawozdaniu finansowym oraz podjęcie przez właściwy organ decyzji o wypłacie. W spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością organem tym będzie zgromadzenie wspólników, w przypadku spółek akcyjnych – walne zgromadzenie akcjonariuszy. Należy pamiętać, że niekiedy możliwe jest podjęcie decyzji o przeznaczeniu wypracowanego zysku na inne cele niż jego wypłatę. Dla przykładu można tu wskazać pokrycie kosztów dalszego rozwoju spółki lub wpłatę na kapitał zapasowy.
Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych wypracowany przez spółkę zysk dzieli się między wspólników proporcjonalnie do posiadanej przez nich liczby udziałów lub akcji. Umowa spółki lub statut mogą jednakże przewidywać inny sposób podziału wypracowanego zysku, w szczególności przyznawać niektórym wspólnikom wyższą sumę do wypłaty w porównaniu z pozostałymi (dywidenda uprzywilejowana).
Zasady opodatkowania przychodu spółek kapitałowych
W myśl przepisów prawa podatkowego dywidenda podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Regulację w tym zakresie zawierają zarówno ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT), jak i osób prawnych (CIT). Możliwa jest bowiem sytuacja, w której wspólnikiem spółki kapitałowej będzie inna spółka (osoba prawna), przysługiwać jej będzie tym samym uprawnienia do otrzymania dywidendy. Zasadniczo regulacje obu ustaw są bliźniacze. W przypadku CITu wprowadzono jednakże zwolnienie, z którego nie będą mogły skorzystać osoby fizyczne, podlegające opodatkowaniu PITem.
Dywidenda stanowi kwotę zysku wypracowanego przez daną spółkę, przeznaczoną do podziału dla jej wspólników. Suma przypadająca każdemu wspólnikowi jest więc częścią dochodu spółki. Dochód określa się zaś jako kwotę pomniejszoną uprzednio o poniesione przez daną spółkę koszty oraz opłacone podatki. Przychody spółki wypłacającej dywidendę podlegają na zasadach ogólnych opodatkowaniu podatkiem CIT, czyli liczonym od dochodu. Powyższe rozwiązanie stanowi zasadniczo największą wadę spółek kapitałowych. Ich zysk, nim zostanie wypłacony wspólnikom podlega podwójnemu opodatkowaniu. W pierwszej kolejności podatkiem CIT (dochód wypracowany przez samą spółkę), w dalszej zaś podatkiem PIT lub CIT (o który pomniejszana jest dywidenda wypłacana konkretnemu wspólnikowi).
Opodatkowanie dywidendy
Zarówno na gruncie PIT, jak i ustawy o CIT dywidenda opodatkowana jest ryczałtową stawką podatku dochodowego. Wynosi ona 19 %. Płatnikiem podatku jest spółka wypłacająca dywidendę. Oznacza to, że uprawnionemu wspólnikowi wypłacona zostanie kwota pomniejszona o wysokość należnego podatku dochodowego.
Jak wspomniano wcześniej, ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych przewiduje zwolnienie z opodatkowania dywidendy. Jak nietrudno się domyśleć, odnosi się ono do sytuacji, w której wspólnikiem uprawnionym do dywidendy będzie inna osoba prawna (spółka). Warunki skorzystania ze zwolnienia określono w art. 20 ust. 3 ustawy o CIT. Po pierwsze, podmiotem wypłacającym dywidendę powinna być spółka, której przychód podlega opodatkowaniu w innym niż Polska kraju UE lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Po drugie, uprawnionym do dywidendy jest spółka posiadająca siedzibę lub której zarząd znajduje się na terytorium Polski. Po trzecie zaś, spółka, której dywidenda ma zostać wypłacona powinna dysponować w spółce wypłacającej co najmniej 10-cioma % kapitału zakładowego, jej zaś dochody nie podlegają zwolnieniu z opodatkowania – bez względu na źródło tego zwolnienia.
Podsumowanie
Stwierdzony w sprawozdaniu finansowym zysk wypracowany przez spółkę kapitałową może podlegać podziałowi między wspólników spółki kapitałowej, określany mianem dywidendy. Konieczną tego przesłanką jest podjęcie przez właściwy organ spółki decyzji o podziale tego zysku. Dywidenda podlega opodatkowaniu ryczałtowemu zarówno na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych (CIT), jak i fizycznych (PIT). Stawka podatku wynosi 19%, jego płatnikiem jest podmiot wypłacający dywidendę.
