Na pewno nie raz zetknąłeś się z pojęciem ,,własność intelektualna”. Wobec tego pojawiają się liczne pytania dotyczące tego zagadnienia między innymi czym jest własność intelektualna? Co wchodzi w jej zakres? W niniejszym opracowaniu znajdziesz odpowiedź na wskazane powyżej pytania.
Czym jest własność intelektualna i gdzie jest uregulowana?
Przez pojęcie ,,własność intelektualna” należy rozumieć wytwór umysłu ludzkiego i jego inwencji twórczej, która następnie została ujęta w postać materialną, nawet nie ukończoną np. książkę, rysunek, słowa piosenki itp.
Własnością intelektualną są przede wszystkim prawa związane z intelektualną działalnością człowieka związane z dziedziną artystyczną, naukową, literacką i przemysłową.
Zagadnienia związane z własnością intelektualną uregulowane są m.in. w następujących aktach prawnych:
- Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych;
- Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej;
- Ustawa o ochronie baz danych z 27.07.2001 r.;
- Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z 16.04.1996 roku.
Wspólną cechą praw własności intelektualnej jest to, że ich twórca ma możliwość zakazania wykorzystywania swoich wytworów.
Własność intelektualna to zbiór praw odnoszących się w szczególności do:
- dzieł literackich,
- wynalazków,
- odkryć naukowych,
- wzorów przemysłowych,
- znaków towarowych.
Podział własności intelektualnej
Własność intelektualna dzieli się na:
- prawa autorskie i prawa pokrewne;
- własność przemysłową np. wynalazki;
- know-how.
Ad. 1 Prawa autorskie są to prawa, które przysługują autorowi utworu. Dzięki tym prawom autor może decydować o użytkowaniu swojego utworu oraz czerpania z niego korzyści m.in. materialnych. Do utworów możemy zaliczyć:
- fotografie;
- utwory plastyczne;
- utwory muzyczne;
- książki.
Ad.2 Własność przemysłowa są to dobra intelektualne, które znajdują zastosowanie w działalnościach przemysłowych i gospodarczych np. rozwiązania techniczne lub organizacyjne. Warunkiem aby korzystać z ochrony związanej z własnością przemysłową jest dokonanie rejestracji we właściwym urzędzie państwowym. W skład własności przemysłowej wchodzą m.in.:
1. Wynalazek – jest to nowe rozwiązania techniczne. Można wskazać, iż wynalazek to unikatowe rozwiązanie techniczne, które do danej chwili nie zostało opatentowane.
2. Wzory użytkowe – są to nowe i użyteczne rozwiązania o charakterze technicznym. Dotyczą one kształtu, budowy i zestawienia przedmiotu o trwałej postaci.
3. Wzory przemysłowe – są to nowe i posiadające indywidualny charakter postaci wytworu lub jego części. Nowa postać nadana jest najczęściej poprzez nowe cechy kształtów, linii, konturów, kolorów, struktur, materiałów itp.
4. Topografia układu scalonego – jest to rozwiązanie polegające na przestrzennym, wyrażonym w sposób dowolny, rozplanowaniu elementów, z których co najmniej jeden jest elementem aktywnym, oraz wszystkich lub części połączeń układu scalonego.
5. Znaki towarowe – wszystkie oznaczenia, które są przedstawione w postaci graficznej, nadające się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorstwa od drugiego. W szczególności mogą to być rysunki, wyrazy, kompozycje kolorów. Prawo ochronne na znak towarowy udzielane jest na 10 lat od momentu zgłoszenia znaku w Urzędzie Patentowym.
Ad. 3. Know-how przez pojęcie to należy rozumieć informacje technologiczne, techniczne, organizacyjne instytucji lub przedsiębiorstwa, które posiadają wartość gospodarczą i nie są ujawnione do wiadomości publicznej.
Podsumowanie
Własność intelektualna jest związana z inwencją i działalnością twórczą człowieka. Jak wynika z wskazanego powyżej podziału z własnością intelektualną mamy do czynienia w każdej sferze naszego życia.
