Gastronomia od lat opiera się na elastycznych formach zatrudnienia. Umowy zlecenia i kontrakty B2B są codziennością w branży, w której rotacja personelu i sezonowość to norma. Nadchodzące zmiany w kompetencjach Państwowej Inspekcji Pracy mogą jednak wywrócić te zasady do góry nogami.
PIP z nowym uprawnieniem
Zgodnie z planowaną nowelizacją, od 2026 roku inspektorzy PIP będą mogli stwierdzać istnienie stosunku pracy decyzją administracyjną. Decyzja ta będzie natychmiast wykonalna, co oznacza, że restauracja lub firma cateringowa będzie musiała potraktować współpracownika jako pracownika jeszcze przed rozstrzygnięciem sądu.
Konsekwencje mogą być znaczące:
- obowiązek zapłaty składek i podatków za okres do 5 lat wstecz,
- konieczność wypłaty świadczeń pracowniczych i ekwiwalentów,
- prowadzenie dokumentacji kadrowej,
- ryzyko grzywny do 60 000 zł.
Kiedy kucharz lub kelner na B2B to faktycznie pracownik
W branży gastronomicznej PIP może uznać, że relacja współpracy ma cechy etatu, jeśli:
- praca odbywa się codziennie w ustalonych godzinach,
- obowiązuje grafik ustalany przez menedżera lub szefa kuchni,
- wykonywanie zadań odbywa się wyłącznie w lokalu zleceniodawcy,
- brak jest możliwości korzystania z podwykonawców lub zastępstw,
- zleceniobiorca podlega bieżącemu kierownictwu i poleceniom.
B2B a umowa o pracę – granica coraz cieńsza
Umowa B2B nie może zawierać cech typowych dla umowy o pracę, takich jak podporządkowanie, płatne urlopy, sztywne godziny pracy czy ochrona przed zwolnieniem.
Bezpieczna konstrukcja kontraktu powinna akcentować:
- niezależność i samodzielność wykonawcy,
- elastyczny czas i miejsce pracy,
- prawo do korzystania z podwykonawców lub zastępstw,
- obowiązek samodzielnego rozliczania składek i podatków,
- możliwość korzystania z własnych narzędzi (np. sprzętu kuchennego).
Przykład z praktyki
Osoba zatrudniona na umowie B2B wykonuje codziennie pracę w godzinach 8–16, zgodnie z grafikiem ustalonym przez szefa kuchni. Każde spóźnienie musi zgłaszać, a przerwy konsultować z przełożonym. Wykonuje obowiązki osobiście, na sprzęcie restauracji, bez możliwości zastępstwa.
Taka relacja — mimo nazwy „B2B” — nosi wszystkie cechy stosunku pracy i może zostać przekwalifikowana decyzją PIP.
Jak zabezpieczyć biznes gastronomiczny
- Analiza zawartych umów – identyfikacja klauzul wskazujących na podporządkowanie.
- Modyfikacja kontraktów – wprowadzenie zapisów dotyczących niezależności, możliwości zastępstw i własnych narzędzi.
- Opracowanie procedur komunikacji z personelem – tak, aby relacja z wykonawcami miała charakter partnerski, a nie kierowniczy.
- Przygotowanie dokumentacji na wypadek kontroli PIP – uporządkowanie umów, ewidencji i zasad współpracy.
